TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI UYGULAMALARININ FİRMALARIN REKABET YAPISINA ETKİSİ

TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI UYGULAMALARININ FİRMALARIN REKABET YAPISINA ETKİSİ: Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Üzerine Bir Araştırma

Hazırlayan: Dr. Levent ÖZKARDEŞ

Doktora Tezi

Yaşar Üniversitesi 

İşletme Ana Bilim Dalı

İkinci Dünya Savaşı sonrası küresel ticaretin arttırılması yaklaşımı ile gümrük tarifelerinin düşürülmesi üzerine yoğunlaşılmış, gelinen aşamada çalışmaların yönü ticaretin kolaylaştırılması uygulamalarına çevrilmiştir. Ticaretin kolaylaştırılması uygulamalarının son aşaması ise Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS)’dür. YYS’nin işletmelere finansal ve finansal olmayan faydalar sağlama hedefleri bulunmakta, buna paralel olarak sektöre katkı sağlayacağı da beklenmektedir. Statü sahibi olabilmek ve devamlılığını sağlayabilmek için işletmelerin ağır olarak nitelenebilecek koşulları karşılamaları gerekmekte, dolayısıyla da işletmeler önemli derecede emek ve maliyete katlanmak durumunda kalmaktadırlar.

Bu çalışma, YYS’nin firmaların rekabet yapısına etkisini incelemeyi amaçlamıştır. YYS sahibi 15 işletmenin dış ticaret yöneticileri ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmış ve görüşme deşifreleri firma rekabet gücünü belirleyen faktörler temelinde kodlanarak analiz edilmiştir. Analiz sonucu, Hız unsurunun diğer firmalara göre farklılık yaratarak doğrudan ve işletmenin faaliyetlerinin daha hızlı yapılmasını sağlaması yoluyla maliyet düşüşüne yol açarak dolaylı biçimde etkisi ile ön planda olduğunu göstermektedir. Ayrıca YYS’nin düzenleyici ve denetleyicisi olan Devlet de moderatör rolü ile karşımıza çıkmaktadır.

Sonuç olarak, YYS ile uygulanan kolaylaştırmalar dolayısıyla maliyet kalemlerinde önemli derecede düşüş elde edilmekte, işletmelere maliyet temelli fiyat stratejisi uygulama imkanı sağlanmakta, aynı zamanda yaratılan finansal olmayan faydalar ile de işletmelerin farklılaştırma yoluna gitmelerine imkan verilmektedir. Bu sayede de işletmeler rekabet gücü artışı elde etmektedirler.